کد مطلب:26885 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

خداوند دشمنان درجة يك اسلام را با چه صفاتي معرفي كرده است؟

خداي متعال چند گروه از دشمنان را در قرآن به صراحت ياد كرده و دربارة خطر آنها گوشزد كرده است. ابليس و دوستان و پيروان او از جن و انس، دشمنان قسم خوردة انساناند: وَلاَتَتَّبِعُواْ خُطُوَ َتِ الشَّيْطَـَنِ إِنَّهُو لَكُمْ عَدُوُّ مُّبِين;(بقره، 168 و 208; و...);... از گامهاي شيطان پيروي نكنيد! چه اينكه او دشمن آشكار شماست. قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَيْتَنِي لاَ ئُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الاْ ئَرْضِ وَلاَ ئُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ;(حجر،39) ]ابليس[ گفت: پروردگارا! چون مرا گمراه ساختي، من ]نعمتهاي مادي[ در زمين در نظر آنها زينت ميدهم و همگي را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان مخلصت

در بين ياران انسي ابليس، كافران و منافقان از جايگاه ويژهاي برخوردارند. قرآن دربارة كافران چنين هشدار داده است: إِنَّ الْكَـَفِرِينَ كَانُواْ لَكُمْ عَدُوًّا مُّبِينًا ;(نسأ،101) كافران براي شما دشمن آشكاري هستند.

ادبيات قرآن دربارة منافقان بهگونة ديگر است. منافقان به جهت ويژگيهاي خاصي كه دارند، از ديگر دشمنان خطرناكترند و خداي متعال دربارة آنان روشنگري بيشتري كرده است.(ر.ك: بقره، آيات 8ـ20، نسأ، 60، 138 و 140; مجادله، 15ـ19; سورة منافقون و...) برخي از ويژگيهاي منافقان عبارتند از: 1. در درون جامعهها زندگي ميكنند و از تمام اسرار باخبرند; 2. شناختن آنها هميشه كار آساني نيست و گاه خود را چنان در لباس دوست نشان ميدهند كه انسان باور نميكند; 3. چون چهرة اصلي آنها براي بسياري از مردم ناشناخته است، درگيري مستقيم و مبارزة صريح با آنها كار مشكلي است; 4. به جهت پيوندهاي مختلفي كه با مؤمنان دارند (پيوندهاي سببي و نسبي و غير اينها) مبارزه با آنها پيچيدهتر است; 5. آنها از پشت خنجر ميزنند و ضرباتشان غافلگيرانه است و...

اين جهات و جهات ديگري سبب ميشود كه آنها ضايعات جبرانناپذيري براي جوامع به بار آورند و به همين دليل براي رفع شرّ آنها بايد برنامهريزي دقيق و وسيعي داشت. پيامبر گرامي اسلامفرمود: من بر امتم نه از مؤمنان بيمناكم نه از مشركان; اما مؤمن ايمانش مانع ضرر او است و اما مشرك، خداوند او را به خاطر شركش رسوا ميكند ]مشرك از دشمنان آشكار است[، ولي من از منافق بر شما ميترسم كه از زبانش علم ميريزد ]و در قلبش كفر و جهل است[; سخناني ميگويد كه براي شما دلپذير است; امّا اعمالي ]در خفا[ انجام ميدهد كه زشت و بد است.(سفينةالبحار، حاج شيخ عباس قمي، ج 2، ص 602، مادة نفق، چاپ قديم; و نيز: نهجالبلاغه، نامه 27.)

برخي از صفات كافران در قرآن:

ـ پيروي از باطل (محمد، 3)، پيروي از هواي نفس (اعراف، 176; فرقان، 43)، مجرم بودن (انعام، 123 ـ 124; مريم، 86)، اسراف (طه، 127)، اعتراض بر خدا (بقره، 26)، اعراض و رويگرداني از حق (انعام، 4 ـ 5; انبيا، 1 ـ 3)، فساد (مائده، 64)، مست و مغرور (واقعه، 45)، خيانت (انفال، 58; حج، 38)، گمراهي (نسأ، 137; نسأ، 167)، طغيان و ظلم (مائده، 68; آلعمران، 86) و...(براي آگاهي بيشتر از صفات كافران ر.ك: المعجم المفهرس لمعاني القرآن الكريم، محمد بسام رشدي الزين، ج 2، ص 1008 ـ 1019، مادة كفر صفات الكافرين، دارالفكر.)

برخي از صفات منافقان:

دشمني سرسخت (بغضأ و الدالخصام) (آلعمران، 118 ـ 119; بقره، 204) بيهدف و سرگردان (نسأ، 141 و 143)، تظاهر به ايمان (بقره، 8)، ريا (نسأ، 142)، سرزنش و عيبجويي (آلعمران، 120; نسأ، 72 ـ 73)، گمراهي (نسأ، 60)، طغيان و سركشي (بقره، 15)، غرور (حديد، 13 ـ 14)، فسق (توبه، 53 و 67 و 96; منافقون، 6)، دروغگويي (بقره، 10; توبه، 42 ـ 43 و 77 و 90; منافقون، 1)، تنبلي در عبادت (نسأ، 142)، قلب مريض (بقره، 10; مائده، 52)، فتنهانگيزي (توبه، 47 ـ 49)، پيروي از هواي نفس (محمد، 16)، خلف وعده (توبه، 75 ـ 77)، مسخره كردن (بقره، 13 ـ 15)، فسادگري (بقره، 11 ـ 12)، فرار از جنگ (توبه، 44 ـ 47)، تكبر (منافقون، 5) و...(براي آگاهي بيشتر ر.ك: همان، ص 1243 ـ 1248.)